Steenkool, waarvan de oorsprong teruggaat tot geologische tijden, is nog steeds goed voor ongeveer 35% van de wereldwijde energieproductie. Er zijn verschillende soorten. Een van de meest opvallende is antracietkool, een bijzonder gewilde brandstof!
De vorming van antracietkool
De term steenkool verwijst naar een groep vaste fossiele brandstoffen die zwart van kleur zijn. Het is het resultaat van de ophoping en transformatie van biomassa (plantaardig materiaal) dat honderden miljoenen jaren lang kilometers diep onder de grond begraven heeft gelegen. Net als aardgas en olie is steenkool ook een fossiele brandstof waarvan de vorming meer dan 400 miljoen jaar geleden begon.
Onder invloed van de stijgende temperaturen en druk van de aardkorst, die kilometers onder het oppervlak ligt, ontbonden de begraven planten en ondergingen ze een transformatieproces dat resulteerde in een zwart, vast, brandbaar materiaal met een hoog koolstofgehalte: steenkool.
Antracietkool, de oudste en meest gezochte steenkool, dateert uit het carboontijdperk (bijna 300 miljoen jaar geleden). Er bestaan dus verschillende kolenvariëteiten, waarbij elk type overeenkomt met een specifieke fase van rijpheid (percentage koolstof en vluchtige stoffen). Antraciet bestaat voor meer dan 90% uit koolstof en voor minder dan 10% uit vluchtige stoffen. Dit maakt het een uitstekende brandstof die nog steeds wordt gebruikt om huizen te verwarmen.
Antraciet mijnbouw
Voor de winning van antracietkool worden prospectie- en geologische karteringstechnieken gebruikt om het bestaan, de aard en de omvang van afzettingen vast te stellen. Een goed begrip van de geologie van deze afzettingen is essentieel voordat ze kunnen worden geëxploiteerd.
Wanneer afzettingen zich uitstrekken tot ondergrondse mijnen die zich kilometers onder het oppervlak bevinden, worden er extractieschachten, galerijen en openingen gegraven naar de plaats van de afzetting. Aan de oppervlakte werd een industrieterrein ingericht om de kolen te sorteren.
Er zijn ook dagbouwmijnen waar de afzettingen zich slechts enkele tientallen meters onder de grond bevinden. In dit geval wordt mijnbouw uitgevoerd in opeenvolgende lagen. De mijnen zijn gestructureerd in de vorm van groeven en als ze worden ontgonnen, wordt het afval gebruikt om de ontstane kraters op te vullen. De gewonnen antracietkool wordt vervolgens gewassen en gedistribueerd naargelang de industriële en huishoudelijke behoeften.
Steenkool wordt vaak beschouwd als een archaïsche vorm van energie, maar speelt desondanks een belangrijke rol in de energiemix van de wereld. Antracietkool wordt nog steeds op grote schaal gebruikt in Aziatische en Centraal-Europese landen waar olie- en gasbronnen beperkt zijn. En dit zal waarschijnlijk nog tientallen jaren zo blijven, met grote voorraden in China, Noord-Amerika, Rusland, India, Zuid-Afrika en Australië. Deze diversiteit aan bronnen zal de wereldwijde aanvoer voor vele jaren veiligstellen.
De voordelen van antracietkool
Antraciet is een harde steenkool met een zeer hoge verbrandingswaarde. Daarom wordt het meestal gebruikt in de industrie en voor huishoudelijke verwarmingsdoeleinden. Het brandt langzaam en gelijkmatig met weinig vlammen. Het produceert geen roet of teer, waardoor apparaten zoals boilers, kachels, inzethaarden, open haarden en convectoren gemakkelijk te onderhouden zijn. Het is daarom erg zuinig en de marktprijs is relatief laag.
Er zijn nu veel innovatieve landbouw- en verwerkingstechnieken ontwikkeld om boerderijen “schoner” te maken. De toekomst van de wereldwijde productie hangt ervan af, net als de verbetering van de omzetting van steenkool in energie. Het beheer van de koolstof- en klimaatimpact van het gebruik van antracietkool is daarom een centraal thema geworden.
De energieoptimalisering van kolengestookte elektriciteitscentrales en de toegenomen integratie van technologieën voor CO2-afvang en geologische opslag leveren een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van een nieuw tijdperk van “schone steenkool”. Met de toepassing van afvang- en geologische opslagmethoden wordt de kooldioxide die vrijkomt in de atmosfeer teruggewonnen en opgeslagen in diepe aardlagen. In hun praktische fase worden deze heilzame projecten echter geconfronteerd met enorme economische en technologische beperkingen die hun veralgemening in de weg staan.
Criteria voor de keuze van antracietkool
Antracietkool is in de handel verkrijgbaar in bulk en in zakken van verschillende afmetingen om onder andere vuil en stof te voorkomen. Er zijn een paar selectiecriteria die je helpen om de calorische waarde van steenkool optimaal te benutten:
Vochtigheidsniveaus
Het vochtgehalte is het belangrijkste criterium om antraciet te kiezen, naast natuurlijk het lage gehalte aan vluchtige stoffen, een teken van goede energieprestaties. Hoe lager het vochtgehalte, hoe hoger de calorische waarde van de steenkool. En antracietkool bevat in wezen minder dan 5% vocht en meer dan 90% koolstof.
De kracht van energie
De door de fabrikant aangegeven energie-inhoud of lagere calorische waarde geeft informatie over het aantal calorieën dat beschikbaar is voor verwarmingsdoeleinden na verdamping van het vocht in de brandstof. Hoe hoger de calorische waarde, hoe beter de energie die antracietkool levert.
De grootte
De grootte of het kaliber van de steenkool is het andere essentiële keuzecriterium. Als antracietkool klein is, bezinkt het snel en belemmert het de luchtcirculatie. Zuurstof is wat een vlam in stand houdt, vandaar de noodzaak om een groter of kleiner kaliber te kiezen.
Het percentage as
Door het aspercentage te controleren, kun je de duurzaamheid van antracietkool kiezen. Het betekent ook minder vervuiling. Het moet daarom zo laag mogelijk zijn. As voorkomt namelijk dat er lucht binnendringt en moet constant worden verwijderd.
Goed om te weten: antraciet is een natuurlijke en minder dure brandstof. Volgens de statistieken bevindt bijna 25% van de ontdekte reserves zich in de Verenigde Staten. China alleen verbruikt al bijna de helft van de wereldproductie. In Europa wordt antraciet voornamelijk gebruikt voor industriële en huishoudelijke doeleinden. Je vindt ze voor je persoonlijke behoeften in speciaalzaken, bouwmarkten, sommige supermarkten en op internet.
